آرامگاه علی بن حمزه شیراز

آرامگاه علی بن حمزه شیراز یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر شیراز می‌باشد. این آرامگاه متعلق به «شاه میرعلی بن حمزه بن موسی کاظم» می‌باشد که در خیابان حافظ و در نزدیکی رودخانه خشک قرار گرفته‌است.

زندگینامه علی بن حمزه

علی بن حمزه در اثر فشار خلفای عباسی در ۲۲۰ هجری به شیراز فرار کرد؛ و در غاری که بعداً باباکوهی برای اعتکاف خود برگزید پنهان شد. روزها هیزم فراهم می‌کرد و گاهی به دروازه استخر می‌آورد و از فروش آن آذوقه خردیه برای خانواده به غار می‌برد. روزی مأمورین خلیفه او را از خالی که بر صورت داشت شناختند و گردنش را زدند و آن سر را به بغداد فرستادند و جسد را در محل فعلی (بالای پل دروازه اصفهان) دفن کردند.

تصویری زیبا از آرامگاه علی بن حمزه شیرازی

عضدالدوله دیلمی بر آن قبر بقعه‌ای ساخت و دختر سید شریف زید بن اسود را نیز به زنی گرفت و چون زید مرحوم شد او را در نزدیکی علی بن حمزه دفن کردند که اکنون این مقبره دست در شیب جنوبی پل دروازه اصفهان در سمت غربی خیابان قرار گرفته. زید بن اسود به هشت واسطه نسبش به امام حسن بن علی مرتضی می‌رسد.

تصویر زیبا از آرامگاه علی بن حمزه شیرازی

در ورودی بقعه شاه میر علی بن حمزه اگر چه کهنه و فرسوده شده ولی از نظر کنده کاری نمونه‌ای از ذوق و هنر مردم شیراز است. پس از عبور از دهلیز در محلی که وارد صحن می‌شوند بر بالای درگاه، سنگ سرخ رنگی نصب شده که کتیبه بسیار زیبایی به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری بر آن نقر گردیده‌است. تولیت موقوفات آستان حضرت علی بن حمزه به عهده اولادان ذکور حمزوی عابدی می‌باشد.

زمان ساخت و بازسازی های آرامگاه علی بن حمزه شیراز

بناى ساختمان اصلى بقعه در زمان عضدالدوله دیلمی احداث گردید، بنا به روایات تاریخی قبر وی نیز در جوار حضرت می باشد.
و در دوره‌هاى تیمورى، صفویه، زندیه، در تاریخ ۱۲۷۴هـ.ق در زمان ناصرالدین شاه قاجار به همت طهماسب میرزا (مؤیدالدوله) تعمیر گردیده است و دورۀ معاصر مکرر بازسازى و تعمیر شده است و از معدود بناهای بجامانده از عهد دیلمیان در شهر شیراز است و گنبد آن به طرز ماهرانه و ظریف بنا شده که در نوع خود بی نظیراست.

تصویری از گنبد آرامگاه علی بن حمزه شیرازی

معماری آرامگاه علی بن حمزه شیراز

تصویری از داخل آرامگاه علی بن حمزه شیرازی

مقبره امامزاده سیدامیرعلی بن حمزه (علیه السلام) در محلی معروف به «مشهد منور امامزاده شهید» در نزدیکی دروازه اصفهان، انتهای خیابان دروازه قرآن شهر شیراز واقع شده است. که داراى صحن و حرم بزرگ و زیبایى مشتمل بر صحن و حرم وسیع است. حیاط بیرونی ساختمان وسعتى نزدیک به سه برابر بنای داخلی دارد، به صورت حیاطى کشیده در سمت جنوب ساختمان واقع شده است. ورودى و بخش‌هاى خدماتى در جهت دیگر حیاط قرار دارند.

فضای داخلی آرامگاه علی بن حمزه شیراز

فضاى داخلی مجموعه نیز خود از دو بخش تشکیل شده است، اول فضاى چلیپایى شکل (چهارصفه) مرکزى است که قسمت اصلى بنا محسوب مى‌شود و دوم، اتاق‌ها و ایوان‌هاى کوچکى که ورود به فضاى اصلى از داخل آنها صورت مى‌گیرد. بناهاى دیگرى که در طرف دیگر صحن ساخته شده‌اند، جدیدالتأسیس هستند.

تصویری از آرامگاه علی بن حمزه شیرازی;

فضاى اصلى بنای بقعه امامزاده آیینه‌کارى شده است. دربهاى منبت‌ کاری و پنجره‌هاى گره چینى شدهٔ‌ نفیس، بخش دیگرى از تزئینات مجموعه محسوب مى‌شوند. بر روى مرقد مطهر ضریحى از چوب، خاتم و فولاد قرار دارد. در بالاى دهلیز ورودى حرم قطعه سنگى سرخ فام نصب گردیده و بر آن به خط ثلث شیوا و به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیمورى جملاتى نوشته شده است.

آثار بجا مانده از آرامگاه علی بن حمزه شیراز

از آثار ویژه این بنا کتیبه سنگی به طول سه متر به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری می باشد.

ضریح خاتم کاری و قلمزنی شده منحصربفرد حضرت نظرهر بیننده ای را به خود جلب می کند. درب منبت کارى ورودی این بقعه قدیمى و بسیار زیبا است.

در اطراف بنا در گذشته قبرستان وسیعى قرار داشته که در دورهٔ‌ معاصر به هنرستان صنعتى و باغ ملى تبدیل گردیده است.تماشای این مجموعه در تور شیراز خالی از لطف نیست.

آدرس آرامگاه علی بن حمزه شیراز

استان فارس ـ شهرستان فارس ـ بخش مرکزی ـ شهر شیراز، خیابان حافظ نبش خیابان ساحلی، انتهای خیابان دروازه قرآن

منبع: امام زادگان – ویکی پدیا